Krwioplucie, czyli odkrztuszanie krwi z dróg oddechowych, u osoby chorej na mukowiscydozę (CF) jest objawem, który powinien być traktowany poważnie, choć jego znaczenie i zagrożenie zależy od okoliczności, intensywności i częstotliwości występowania. To nie jest rzadki objaw w zaawansowanej chorobie, ale jego wystąpienie powinno zawsze skłonić do pogłębionej diagnostyki i często modyfikacji leczenia.
Co oznacza krwioplucie u pacjenta z mukowiscydozą?
W przebiegu mukowiscydozy dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego i zakażeń w drogach oddechowych, co prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej oskrzeli i naczyń krwionośnych. Krwioplucie może być wynikiem:
- mechanicznego uszkodzenia naczyń przez gęsty śluz i przewlekły kaszel,
- nadżerek ścian oskrzeli w przebiegu rozstrzeni,
- przewlekłych infekcji bakteryjnych, szczególnie przy zakażeniu Pseudomonas aeruginosa lub gronkowcem złocistym,
- osłabienia naczyń w wyniku przewlekłej terapii (np. glikokortykosteroidy wziewne, leki rozrzedzające wydzielinę),
- podwyższonego ciśnienia w krążeniu płucnym, związanego z przewlekłym niedotlenieniem.
Jak poważny jest to objaw w mukowiscydozie?
Z klinicznego punktu widzenia wyróżniamy kilka stopni nasilenia krwioplucia:
- Krwawienie śladowe lub drobne – niewielka ilość krwi w odkrztuszanym śluzie (np. różowe pasemka w plwocinie); często nie wymaga hospitalizacji, ale wymaga obserwacji i ewentualnej modyfikacji fizjoterapii oraz leczenia przeciwbakteryjnego.
- Krwawienie umiarkowane – większa ilość krwi, ale nie zagrażająca życiu; może wymagać diagnostyki obrazowej (tomografia, bronchoskopia) i hospitalizacji.
- Krwotok płucny – masywne krwawienie (>240 ml krwi na dobę lub >100 ml w jednym epizodzie); stan zagrożenia życia, wymagający pilnego leczenia szpitalnego, czasem interwencji bronchologicznej lub embolizacji naczyń.
Występowanie krwioplucia, nawet niewielkiego, jest czynnikiem predykcyjnym progresji choroby płuc w CF i może prowadzić do pogorszenia parametrów wentylacyjnych, a także zwiększa ryzyko reinfekcji oraz pogarsza jakość życia.
Postępowanie przy krwiopluciu w mukowiscydozie
W przypadku wystąpienia krwioplucia należy:
- przerwać fizjoterapię oddechową (oklepywanie, PEP, SIMEOX) do czasu ustania objawów i konsultacji lekarskiej,
- skontaktować się z lekarzem prowadzącym, nawet jeśli ilość krwi była niewielka – możliwe, że konieczna będzie zmiana antybiotykoterapii lub wykonanie dodatkowych badań (posiewy, badania obrazowe),
- unikać forsownego kaszlu – można zastosować inhalacje z solą hipertoniczną z dużą ostrożnością lub tymczasowo odstawić,
- w przypadku większej ilości krwi – natychmiastowa hospitalizacja.
Niektóre ośrodki mają opracowane własne schematy postępowania przy krwiopluciu u chorych na CF, obejmujące również możliwość interwencji radiologicznych (np. embolizacji) w przypadku nawracających epizodów.
Krwioplucie u chorego na mukowiscydozę to objaw świadczący o postępującym uszkodzeniu dróg oddechowych, który może mieć charakter łagodny lub zagrażający życiu. Każdy przypadek, nawet niewielkiego krwawienia, powinien być omówiony z lekarzem i nie może być bagatelizowany. Regularna kontrola w ośrodku CF oraz wdrożenie skutecznego leczenia infekcji, stanu zapalnego i nadciśnienia płucnego, a także odpowiednio prowadzona fizjoterapia, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia.