Tak, ból brzucha i wzdęcia mogą być objawem zaostrzenia problemów trawiennych w przebiegu mukowiscydozy (CF – cystic fibrosis).
Zaburzenia trawienne jako element mukowiscydozy
Mukowiscydoza to choroba wieloukładowa, w której na skutek mutacji genu CFTR dochodzi do nieprawidłowego transportu jonów w komórkach nabłonkowych. W efekcie wydzieliny w przewodach trzustkowych, jelitowych czy żółciowych są nadmiernie gęste i lepkie. W układzie pokarmowym prowadzi to do zatykania przewodów wyprowadzających trzustki i zmniejszenia aktywności enzymów trawiennych, co skutkuje zewnątrzwydzielniczą niewydolnością trzustki.
Niedostateczne trawienie tłuszczów i białek prowadzi do fermentacji w jelitach, wzdęć, nadmiernej produkcji gazów, bólów brzucha oraz tłuszczowych, cuchnących stolców. Są to typowe objawy niedostatecznej suplementacji enzymów trzustkowych lub ich nieprawidłowego dawkowania. Takie objawy mogą się także pojawić, jeśli choroba ulegnie zaostrzeniu, na przykład w wyniku infekcji, stresu, błędów dietetycznych lub narastających zaburzeń motoryki jelit.
DIOS – poważne powikłanie w mukowiscydozie
Jednym z poważniejszych powikłań trawiennych, które może manifestować się bólem brzucha i wzdęciami, jest zespół niedrożności dystalnej części jelita krętego (DIOS – Distal Intestinal Obstruction Syndrome). Występuje on głównie u starszych dzieci i dorosłych z CF, u których treść jelitowa wraz ze śluzem staje się na tyle gęsta, że dochodzi do jej zastoju w końcowym odcinku jelita cienkiego i początkowym odcinku jelita grubego. Objawia się to ostrym, często nagłym bólem brzucha, wzdęciami, a czasem brakiem wypróżnień. DIOS wymaga natychmiastowej interwencji medycznej i może wymagać leczenia farmakologicznego lub hospitalizacji.
Czynniki sprzyjające bólom brzucha i wzdęciom w mukowiscydozie
Do czynników nasilających objawy trawienne u pacjentów z CF należą:
- nieadekwatna dawka enzymów trzustkowych (np. Kreonu),
- nieprawidłowa dieta (zbyt uboga lub nadmiarowa w tłuszcze),
- odwodnienie i niedobory elektrolitowe,
- obecność patogenów jelitowych lub dysbioza jelitowa,
- zaparcia, w tym przewlekłe i przeoczone,
- zaostrzenia innych problemów przewodu pokarmowego, np. refluksu, zapalenia trzustki czy chorób wątroby.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Nasilony ból brzucha, wyraźne wzdęcia, zmniejszenie liczby stolców, brak apetytu, nudności lub wymioty powinny skłonić do szybkiej konsultacji lekarskiej. W CF każdy taki objaw może być sygnałem poważnego powikłania.