Dzieci chore na mukowiscydozę mogą i powinny spożywać tłuste potrawy i słodycze – ale pod pewnymi warunkami i z uwzględnieniem specyfiki choroby oraz indywidualnych potrzeb żywieniowych. Kluczowym aspektem jest odpowiednia suplementacja enzymów trzustkowych, regularne monitorowanie stanu odżywienia oraz dostosowanie ilości tłuszczu do zapotrzebowania energetycznego i trawiennego dziecka.
Zaburzenia trawienia tłuszczów w mukowiscydozie
W mukowiscydozie dochodzi do zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki, co oznacza niedostateczne wydzielanie enzymów niezbędnych do trawienia tłuszczów, białek i węglowodanów. W konsekwencji, bez odpowiedniej terapii enzymatycznej, dochodzi do biegunek tłuszczowych, niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), a także do zahamowania wzrostu i niedożywienia. Jednak to nie oznacza, że tłuszcze są zabronione – wręcz przeciwnie, są niezbędne do prawidłowego rozwoju.
Wysokoenergetyczna dieta – konieczność, nie wybór
Dzieci z mukowiscydozą mają podwyższone zapotrzebowanie energetyczne – nawet do 120–150% zapotrzebowania dzieci zdrowych w tym samym wieku. Dlatego dieta powinna być nie tylko bogata w kalorie, ale również dobrze zbilansowana i smaczna, by zachęcać dziecko do jedzenia. Tłuszcze są najbardziej kalorycznym składnikiem pokarmowym i stanowią ważne źródło energii. Pod warunkiem odpowiedniej suplementacji enzymów trzustkowych (np. Kreon), dzieci z CF mogą jeść nawet bardziej tłusto niż ich zdrowi rówieśnicy. Tłuste potrawy, masło, oleje, majonez, śmietana, orzechy czy ryby tłuste są często wskazane jako źródła nie tylko kalorii, ale i niezbędnych kwasów tłuszczowych.
A co ze słodyczami?
Słodycze jako źródło szybkiej energii są akceptowalne w diecie dziecka z CF, zwłaszcza u tych pacjentów, którzy mają niedobór masy ciała, problemy z apetytem lub zwiększone zapotrzebowanie energetyczne (np. w trakcie infekcji lub po hospitalizacji). Należy jednak pamiętać, że nadmiar cukru może sprzyjać próchnicy i problemom metabolicznym, w tym rozwojowi cukrzycy związanej z mukowiscydozą (CFRD). Dlatego zaleca się, by słodycze nie były podstawą diety, ale mogą stanowić jej dodatek. Wskazane jest też łączenie ich z posiłkiem zawierającym tłuszcze i białko oraz odpowiednią dawką enzymów.
Rola enzymów trzustkowych
Każdy posiłek zawierający tłuszcze, a więc również ciasta, lody, czekolada czy orzeszki powinien być poprzedzony przyjęciem odpowiedniej dawki enzymów trzustkowych. Dawka ta jest dobierana indywidualnie przez lekarza lub dietetyka na podstawie masy ciała, zawartości tłuszczu w posiłku i reakcji pacjenta (stolce, wzdęcia, bóle brzucha). Dobrze dobrana dawka pozwala na efektywne trawienie tłuszczu i jego wchłanianie, co przekłada się na lepsze samopoczucie i prawidłowy rozwój dziecka.
Dzieci z mukowiscydozą mogą i powinny jeść tłuste potrawy i – w ograniczonym zakresie – również słodycze. Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej ilości enzymów trzustkowych oraz monitorowanie objawów świadczących o ich niewystarczającej podaży. Dieta bogata w tłuszcz i energię to nie zagrożenie, lecz fundament leczenia żywieniowego w mukowiscydozie.