Dieta w Mukowiscydozie: Co jeść, a czego unikać? Wyjaśniamy wątpliwości dotyczące orzechów i mleka
Pacjenci z mukowiscydozą, wbrew niektórym mitom żywieniowym, nie tylko mogą, ale wręcz powinni spożywać produkty takie jak pełnotłuste mleko i orzechy. Dieta w tej chorobie odgrywa kluczową rolę w leczeniu i powinna być wysokokaloryczna, bogata w białko i tłuszcze, aby sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu energetycznemu organizmu i problemom z wchłanianiem składników odżywczych.
Mukowiscydoza to choroba genetyczna, która wpływa głównie na układ oddechowy i pokarmowy. Gęsty i lepki śluz utrudnia pracę płucom i blokuje przewody trzustkowe, co prowadzi do zaburzeń trawienia, zwłaszcza tłuszczów i białek. Z tego powodu chorzy muszą dostarczać organizmowi znacznie więcej kalorii i składników odżywczych niż osoby zdrowe.
Główne zasady diety w mukowiscydozie:
- Wysoka kaloryczność: Zapotrzebowanie energetyczne pacjentów z mukowiscydozą jest o 110-200% wyższe niż u ich zdrowych rówieśników.
- Duża zawartość tłuszczu: Tłuszcze powinny stanowić 35-40% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Są one skoncentrowanym źródłem energii.
- Zwiększona podaż białka: Białko jest niezbędne do budowy i regeneracji tkanek.
- Suplementacja enzymów trzustkowych: Większość pacjentów musi przyjmować specjalne preparaty z enzymami do każdego posiłku, aby wspomóc trawienie.
- Dodatkowa podaż soli: Z powodu nadmiernej utraty chlorku sodu z potem, zaleca się dosalanie potraw.
Czy orzechy mogą powodować niedrożność?
Obawa dotycząca orzechów i ryzyka niedrożności jelit u osób z mukowiscydozą jest zrozumiała, zwłaszcza w kontekście tzw. zespołu niedrożności dystalnego odcinka jelita (DIOS). Jednakże, orzechy i masła orzechowe są generalnie zalecane w diecie pacjentów z CF jako doskonałe źródło kalorii i zdrowych tłuszczów.
Nie ma ogólnego zalecenia, aby wszyscy chorzy na mukowiscydozę unikali orzechów. Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie i indywidualna tolerancja. Aby zminimalizować ryzyko, można:
- Wybierać orzechy w formie zmielonej, past lub maseł.
- Dokładnie przeżuwać całe orzechy.
- Wprowadzać je do diety stopniowo, obserwując reakcję organizmu.
W przypadku występowania objawów ze strony układu pokarmowego, takich jak bóle brzucha czy zaparcia, zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, który pomoże dostosować dietę indywidualnie.
Czy mleko “zaflegmia”?
Przekonanie, że mleko i jego przetwory powodują nadmierną produkcję śluzu (tzw. “zaflegmienie”) jest popularnym mitem, który nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych. W przypadku mukowiscydozy, pełnotłuste mleko i jego przetwory (jogurty, sery, śmietana) są wręcz kluczowymi elementami diety.
Są one cennym źródłem:
- Kalorii: Niezbędnych do utrzymania prawidłowej masy ciała.
- Białka: Ważnego dla budowy mięśni.
- Wapnia: Kluczowego dla zdrowia kości.
Rezygnacja z produktów mlecznych bez wyraźnych wskazań medycznych (takich jak potwierdzona alergia na białka mleka krowiego) mogłaby prowadzić do niedoborów żywieniowych i pogorszenia stanu odżywienia pacjenta.
Produkty, które należy ograniczać
Zamiast unikać wysokokalorycznych produktów, osoby z mukowiscydozą powinny ograniczać żywność o niskiej wartości odżywczej, która może dawać uczucie sytości, nie dostarczając jednocześnie odpowiedniej ilości energii. Należą do nich:
- Produkty typu “light” i odtłuszczone (np. chude mleko, jogurty 0%).
- Napoje gazowane i słodzone (poza sytuacjami, gdy służą jako dodatkowe źródło kalorii).
- Czyste zupy i wywary bez dodatków.
- Nadmiar błonnika, który może przyspieszać uczucie sytości i ograniczać spożycie bardziej kalorycznych pokarmów.
Podsumowując, dieta w mukowiscydozie jest dietą “na bogato”. Produkty takie jak orzechy i pełnotłuste mleko są jej ważnymi i zalecanymi składnikami. Wszelkie wątpliwości dotyczące diety i indywidualnej tolerancji na poszczególne produkty należy zawsze konsultować z zespołem leczącym – lekarzem i dietetykiem specjalizującym się w mukowiscydozie.