Karmienie niemowlęcia chorego na mukowiscydozę wymaga szczególnej uwagi ze względu na specyfikę choroby, która już od urodzenia wpływa na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, w tym trzustki, oraz proces wchłaniania składników odżywczych.
Karmienie piersią a mleko modyfikowane
Zarówno mleko matki, jak i mleko modyfikowane mogą być stosowane u niemowląt z mukowiscydozą, jednak mleko matki jest w wielu przypadkach uznawane za opcję pierwszego wyboru, o ile tylko niemowlę dobrze je toleruje, a mama ma wystarczającą ilość pokarmu.
Mleko matki zawiera nie tylko idealną proporcję składników odżywczych, ale także immunoglobuliny, przeciwciała i inne czynniki ochronne, które mogą wspierać układ odpornościowy dziecka i ograniczać częstość infekcji, w tym zakażeń dróg oddechowych. Dodatkowo mleko kobiece jest łatwiej trawione niż mleko modyfikowane, co ma znaczenie u niemowląt z niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki.
Jednakże w mukowiscydozie bardzo istotne jest to, czy niemowlę przybiera prawidłowo na masie ciała. W przypadku, gdy dziecko karmione wyłącznie piersią nie rośnie wystarczająco dobrze lub występują tłuszczowe stolce mimo suplementacji enzymów trzustkowych (np. Kreon), należy rozważyć wprowadzenie:
- dokarmiania mlekiem modyfikowanym o zwiększonej kaloryczności (np. 1 kcal/ml lub więcej),
- wzbogacania mleka matki odpowiednimi preparatami energetycznymi (np. maltodekstryną, tłuszczami MCT, specjalistycznymi odżywkami dla niemowląt).
Kiedy samo mleko matki nie wystarcza?
W mukowiscydozie często już od okresu noworodkowego obserwuje się zaburzenia wchłaniania tłuszczów i niedobory witamin A, D, E, K. Dziecko wymaga podawania enzymów trzustkowych do każdego karmienia – również do mleka matki – oraz suplementacji witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jeśli pomimo prawidłowego dawkowania enzymów oraz częstych karmień (zwykle 8–12 razy na dobę), niemowlę nie przybiera na wadze w sposób zadowalający, lekarz może zalecić:
- przejście na żywienie mieszane (mleko matki + mleko modyfikowane),
- przejście całkowite na mleko modyfikowane o podwyższonej energetyczności.
Wybór odpowiedniego mleka modyfikowanego powinien być skonsultowany z lekarzem prowadzącym, najlepiej w ośrodku specjalistycznym. Dostępne są specjalne formuły dla niemowląt z zaburzeniami wchłaniania, które zawierają łatwo przyswajalne tłuszcze, zwiększoną ilość kalorii i są dobrze tolerowane.
Suplementacja i enzymy
Niezależnie od formy karmienia, każde niemowlę z mukowiscydozą:
- otrzymuje enzymy trzustkowe (np. Kreon 5 000) przy każdym karmieniu – także nocnym,
- wymaga suplementacji witamin ADEK w odpowiednich dawkach dostosowanych do wieku i masy ciała,
- w wielu przypadkach potrzebuje także dodatkowej suplementacji sodu (np. w postaci chlorku sodu doustnie), zwłaszcza w czasie upałów lub gorączki.
Karmienie piersią jest możliwe i często wskazane u niemowlęcia z mukowiscydozą, ale wymaga ścisłego nadzoru dietetycznego i medycznego. W wielu przypadkach niezbędne jest dokarmianie lub wzbogacanie diety, a w razie potrzeby – przejście na mleko modyfikowane o wysokiej kaloryczności. Kluczowe jest regularne monitorowanie przyrostów masy ciała i stolców, dostosowywanie dawek enzymów trzustkowych i wczesne reagowanie na ewentualne trudności z odżywianiem.