Karmienie przez PEG (przezskórną endoskopową gastrostomię) u chorego na mukowiscydozę to bezpieczna i skuteczna metoda uzupełniania niedoborów kalorycznych i odżywczych, szczególnie gdy pacjent nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania energetycznego drogą doustną. Wbrew częstym obawom, PEG nie musi oznaczać rezygnacji z jedzenia „normalnego” – bardzo często stosuje się żywienie mieszane, czyli równoczesne żywienie przez gastrostomię i doustne.
Jak wygląda karmienie przez PEG?
Karmienie przez PEG może przyjmować różne formy w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta, jego wieku, stanu klinicznego oraz tolerancji przewodu pokarmowego.
- Rodzaje podaży pokarmu przez PEG:
- Bolusowo (porcjami): posiłki podawane są przez PEG kilka razy dziennie przy pomocy strzykawki lub grawitacyjnie. Ta forma przypomina klasyczny rytm posiłków.
- Wlew ciągły: stosowany zwłaszcza w nocy lub u pacjentów z nietolerancją dużych objętości, prowadzony za pomocą pompy infuzyjnej przez kilka godzin.
- Wlewy nocne: bardzo popularne u pacjentów z mukowiscydozą – żywienie przez PEG odbywa się wyłącznie w nocy, co nie koliduje z codzienną aktywnością i jedzeniem doustnym.
- Rodzaje pokarmów:
- najczęściej stosuje się gotowe przemysłowe diety dojelitowe (np. wysokokaloryczne, wzbogacone w białko, błonnik, MCT),
- u niektórych pacjentów dopuszcza się również domowe blendowane posiłki, choć wymagają one odpowiedniego przygotowania i kontroli mikrobiologicznej.
Czy pacjent z PEG może nadal jeść doustnie?
Tak, zdecydowanie. W większości przypadków pacjenci z mukowiscydozą korzystający z PEG-a nadal jedzą doustnie – PEG ma charakter wspomagający, a nie zastępujący jedzenie. Doustne przyjmowanie pokarmów jest bardzo korzystne:
- utrzymuje funkcję żucia i połykania, co zmniejsza ryzyko zaniku tych funkcji,
- wpływa pozytywnie na jakość życia, umożliwiając spożywanie posiłków wspólnie z rodziną,
- zachęca do kontaktów społecznych i aktywności,
- umożliwia lepsze wykorzystanie enzymów trzustkowych, które podawane są w sposób optymalny wraz z jedzeniem doustnym.
PEG pełni wówczas funkcję „dodatkowego okna żywieniowego”, służącego uzupełnieniu kalorii, zwłaszcza w nocy lub w czasie infekcji i zaostrzeń, gdy apetyt i tolerancja doustna są zmniejszone.
Praktyczne aspekty i bezpieczeństwo
- Karmienie przez PEG nie boli – pacjent nie odczuwa bólu ani dyskomfortu, jeśli gastrostomia jest zadbana i dobrze zaopiekowana.
- Rodzina lub pacjent są szkoleni przez personel medyczny w zakresie podawania pokarmu, dbania o higienę zgłębnika i rozpoznawania ewentualnych powikłań (zaczerwienienie, wyciek, odczyny skórne).
- PEG wymaga regularnych kontroli, ale większość pacjentów i rodzin dobrze sobie radzi z codzienną obsługą.
Podsumowanie
PEG nie wyklucza jedzenia doustnego – w mukowiscydozie jest to często rozwiązanie wspomagające, które pozwala poprawić stan odżywienia, a jednocześnie utrzymać przyjemność z jedzenia i normalny styl życia. Wprowadzenie PEG-a nie powinno być traktowane jako porażka, ale jako element złożonej i zindywidualizowanej opieki żywieniowej, który zwiększa szanse pacjenta na lepszą jakość życia i dłuższe przeżycie.