Pojawienie się nowej bakterii w płucach osoby chorej na mukowiscydozę może objawiać się na różne sposoby, jednak jednymi z najbardziej charakterystycznych i łatwo zauważalnych sygnałów są zmiany w wyglądzie i zapachu wydzieliny oskrzelowej.
Zmiany w wydzielinie z dróg oddechowych
Pacjenci i ich opiekunowie często jako pierwsi zauważają:
- zmianę koloru plwociny – pojawienie się zielonkawego, żółtawego, brunatnego lub nawet różowego odcienia może sugerować obecność nowej infekcji bakteryjnej, a w niektórych przypadkach (np. krwioplucie) także stan zapalny lub uszkodzenie naczyń;
- zmianę zapachu – intensywny, nieprzyjemny, czasem „gnilny” zapach wydzieliny może wskazywać na pojawienie się nowego patogenu, zwłaszcza beztlenowego (np. Pseudomonas aeruginosa, Burkholderia cepacia);
- zmianę konsystencji – gęstsza, bardziej lepka lub pienista wydzielina może świadczyć o zaostrzeniu infekcji i nagromadzeniu martwych komórek, bakterii oraz śluzu;
- zwiększoną ilość wydzieliny – pojawiające się nagle lub narastające odkrztuszanie dużej ilości śluzu, często trudniejszego do usunięcia, może być jednym z pierwszych objawów rozwoju nowego zakażenia.
Objawy towarzyszące zmianie kolonizacji dróg oddechowych
Poza zmianami w śluzie, pojawienie się nowej bakterii może być także sygnalizowane przez:
- nasilenie kaszlu – częstszy, bardziej męczący, mokry kaszel;
- gorączkę lub stan podgorączkowy – nie zawsze obecne, ale mogące wskazywać na proces zapalny;
- spadek saturacji (obniżony poziom tlenu we krwi) – co można monitorować w domu za pomocą pulsoksymetru;
- zmęczenie, osłabienie, spadek apetytu – sygnały ogólne towarzyszące infekcjom układowym;
- spadek FEV₁ lub pogorszenie wyników spirometrii domowej – w przypadku pacjentów korzystających z domowych spirometrów.
Znaczenie posiewów i kontroli mikrobiologicznej
W przypadku podejrzenia nowej infekcji bardzo ważne jest wykonanie kontrolnego posiewu plwociny, który pozwala na identyfikację bakterii oraz oznaczenie ich wrażliwości na antybiotyki. Regularne posiewy (np. co 3 miesiące, a częściej w razie zaostrzeń) są podstawą skutecznego monitorowania stanu płuc w mukowiscydozie.
Kiedy niezwłocznie skontaktować się z ośrodkiem CF
W razie nagłej zmiany koloru, zapachu lub ilości wydzieliny, szczególnie jeśli towarzyszy temu gorączka, duszność, bóle w klatce piersiowej lub objawy ogólnego pogorszenia, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym lub ośrodkiem mukowiscydozy. Wczesne rozpoznanie i leczenie infekcji zwiększa szansę na eradykację patogenu i zapobiega trwałemu uszkodzeniu płuc.